Bamban | |
---|---|
Municipality of Bamban | |
Location within the Philippines | |
Coordinates: 15°16′27″N120°34′01″E / 15.2742°N 120.5669°E | |
Country | Philippines |
Region | Central Luzon |
Province | Tarlac |
District | 3rd district |
Founded | June 6, 1710 |
Barangays | 15 (see Barangays) |
Government | |
• Type | Sangguniang Bayan |
• Mayor | Alice L. Guo |
• Vice Mayor | Leonardo d.C Anunciacion |
• Representative | Noel N. Rivera |
• Municipal Council | Members |
• Electorate | 45,008 voters (2022) |
Area | |
• Total | 251.98 km2 (97.29 sq mi) |
Elevation | 89 m (292 ft) |
Highest elevation | 265 m (869 ft) |
Lowest elevation | 48 m (157 ft) |
Population (2020 census) [3] | |
• Total | 78,260 |
• Density | 310/km2 (800/sq mi) |
• Households | 17,695 |
Economy | |
• Income class | 2nd municipal income class |
• Poverty incidence | 10.30 |
• Revenue | ₱ 244.7 million (2020) |
• Assets | ₱ 521.7 million (2020) |
• Expenditure | ₱ 246.1 million (2020) |
• Liabilities | ₱ 79.01 million (2020) |
Service provider | |
• Electricity | Tarlac 2 Electric Cooperative (TARELCO 2) |
Time zone | UTC+8 (PST) |
ZIP code | 2317 |
PSGC | |
IDD : area code | +63 (0)45 |
Native languages | Kapampangan Tagalog Ilocano |
Website | bambantarlac |
Bamban, ing opisyal a Munisipalidad na ning Bamban (Kapampangan : Balen ning Bamban; Filipino : Bayan ng Bamban), ay 2nd class na munisipalidad king probinsya na ning Tarlac, Philippines. Base king 2020 census, atin yang populasyun a 78,260 katao. [3]
Bayu la dintang ding manuknangan, ing lugar na maging bayan na ning Bamban, metung yang maragul a meliling lupain na mamabut king silangan; at king kanluran na bahagi, bubuuan de ring paanan da ring burul at kabundukan na mayayabung na atin tanaman at matas na punu na aabut king kalaliman king dane na ning Zambales. Ing makapal na kagubatan at kabundukan dati tuknangan de ring baluga.(o mas kilala bilang Aetas), at ing Zambal, na dati kakabye lamu king pamangisda at katutubung hayup na mipapalili na darakal king lugar. Paminsan-minsan ding matatapang na mangalakal simula king Pampanga hangga king lalawigan na ning Tagalog kerakalan ay mangipag la Chinese, miglakas lang lub para munta pahilaga king Capas, at Tarlac.
Bayu dintang ing panahun na ning Kastila, dintang la ring malating manuknangan, meakit la king matabang lupa at kikinang na pilak na ning ilog na mamampas king bundok para dumaluy king patag na lupain , gagawan da ining fertile. Sinimulan da ring manuknangan ing malating pamaglinis king makapal na pamaglabung da reng tanaman na sasakup king malawak na bahagi ning lupain na atsu keng hangganan na ning ilog na atin malating distansya king paanan da ring bunduk.(dahil ka reng tanaman a reni ing lugar ayni ay pelagyuan deng Bamban.)
Dintang la ring manuknangan ara magganap lang pamaglinis at ali megluwat mebuu ya ing malating komunidad. Tungkol king1700, Dintang ing Augustinian Recollects tinatag de ing Mission de Pueblos de Bamban. Pero ing pueblo ay bahagi ne dati ning Pampanga. Anyang 1837, metung a bayung boundary line ing metatag, ngeni gagawan deng bahagi ning lalawigan naning Tarlac ing Bamban.
Ing opisyal na pagkilala bilang bayan pehintulutan ng gobernadorcillo king bayan na ning Tarlac. Don Martín Sibal kayari ay hinirang na pinuno at inatasan na atin rango na ning "Capatain". Kayabe karing minunang menuknangan ay ding Sibal, Lugtu, Dayrit, Macale, Vergara, Manipon at Dela Cruz clan.
Anyang revolution 1896, Ing bamban ing metung kareng mumunang Bayan na tatalan armas laban kareng Kastila. Hilagang-Kanluran na ning bayan na atsu king gitna da reng burul ay deng labi da reng mga muog na tinikdo da ring magigiting na banda da ring Bambanense na tinuki kang Gen. Servilliano Aquino king pag-aalsa da ring Tarlac. Hangga ngeni, ing metung a bahagi king kabitisan na ning bunduk ay awsan deng "Batiawan" o look-out point. Dakal ah matapang na anak ing mete king kilusang ayni para king pamaglaya.
Anyang dintang la ring Amerkanu 1900, ditak-ditak dinagul ya ing malating pueblo at meging masikip na bayan. Ing Bamban Sugar Central ay tinatag de at lalong memye lakas king paglagu na nini. Don Pablo Lagman iya ing mumunang hinirang dang Presidente at Don Laureano Campo bilang vice-presidente king lalam na ning pamahalaang militar na ning Amerika. Ding aliwang kilalang pamilya dati ay pinalit la king timon da ring gobernador. During ing panahun na ning Commonwealth, ding Sibal, ding Lumboy, ding Santos, ding Punsalang, kareng pamagbanggit da ring mapilan ay migtamasang kapangyarihang pampulitika hanggang king pagsiklab na ning Ikadwang Digmaan Pangdaigdig.
Ing Bamban ay kalupa ne ning maalamat na phoenix, na adama da ring lokal na dapat ay kumabye la ulit manibatan kareng abu da reni. Ing buung poblacion ay mewasak at mesilab king panahon naning pamaglaya. Ala lang takut ding tawu na bumalik manibatan king pamanyalikut at muling tinikdo kahit na ing pamangampanya ay atsu ya king kabitisan na ning bunduk. Masagling dinagul uling king malapit king Clark Air Base. Pero ing Bamban ay enane kalupa ning dati ulit. Ing resulta na ning digmaan ay aramdaman da king kilub na ning makabang panahun. Dahil keni, ding kilalang pamilya ay meko la king bayan patungu king lungsud para makapanalakad lang mangaragul a negosyu at lagyu para klarelang sarili.
Ing 1991 Mount Pinatubo pagsabug na ning bulkan, at ing kasunud ay pamagagus na ning lava at pitak apunta king mababang parti na ning Bamban mepilitan la ring residenti na mako o lumipat king Dapdap Resettlement Area,kung nokarin ing matas na lugar.
Ing munisipalidad na ning Bamban ay ing peka-timog na dalan ning melting pot na ning Probinsya ning Tarlac king Central Plain ning Luzon king Pilipinas.
Ing pagiging pekatimog na bayan ning lalawigan,atin ya ining karaniwang hangganan Mabalacat, Pampanga, at king kanluran, kayabe ning Zambales. Ing hangganan ay tutukuyan dang Parua River, keni manibatan ing irrigationwater, pamangan, at balas at gravel for para kareng royektung pang-imprastraktura. Ing bulubundukin na rehiyon na ataguan mu king kanlurang bahagi ay bubuuan de ring halus adwan-katlu nang kabuuang lawak na ning gabun, dating atsu king kilub na ning US Military Reservations. Atagpuan merin king bahaging ayni ing BLISS projects at king hilaga, ing MAR settlement project, na kapag ganap deng binuu ay maging apagkunan yang kabuhayan at panustus king pamangan para king gitnang Luzon.
Bamban ay 99 kilometres (62 mi) manibatan Manila at 25 kilometres (16 mi) naman manibatan king provincial capital, Tarlac City.
Bamban pinintna de ini king 15 barangays. [5] kada barangay ay atin puroks at ding aliwa ay atin lang sitios.
Climate data for Bamban, Tarlac | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Month | Jan | Feb | Mar | Apr | May | Jun | Jul | Aug | Sep | Oct | Nov | Dec | Year |
Average high °C (°F) | 30 (86) | 31 (88) | 33 (91) | 35 (95) | 33 (91) | 31 (88) | 30 (86) | 29 (84) | 29 (84) | 30 (86) | 31 (88) | 30 (86) | 31 (88) |
Average low °C (°F) | 19 (66) | 19 (66) | 20 (68) | 22 (72) | 24 (75) | 24 (75) | 24 (75) | 24 (75) | 23 (73) | 22 (72) | 21 (70) | 20 (68) | 22 (71) |
Average precipitation mm (inches) | 3 (0.1) | 2 (0.1) | 5 (0.2) | 10 (0.4) | 80 (3.1) | 107 (4.2) | 138 (5.4) | 147 (5.8) | 119 (4.7) | 70 (2.8) | 26 (1.0) | 8 (0.3) | 715 (28.1) |
Average rainy days | 2.0 | 1.7 | 2.7 | 4.6 | 16.1 | 20.8 | 24.0 | 23.0 | 21.4 | 15.5 | 8.0 | 3.2 | 143 |
Source: Meteoblue [6] |
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Source: Philippine Statistics Authority [7] [8] [9] [10] |
Anyang 2020 census,ing populasyun na ning Bamban, Tarlac, ay 78,260 katao, [3] na atin 310 inhabitants per square kilometre or 800 inhabitants per square mile.
Graphs are unavailable due to technical issues. There is more info on Phabricator and on MediaWiki wiki. |
Tarlac, officially the Province of Tarlac, is a landlocked province in the Philippines located in the Central Luzon region. Its capital is the city of Tarlac. It is bounded on the north by the province of Pangasinan, Nueva Ecija on the east, Zambales on the west and Pampanga in the south. The province comprises three congressional districts and is subdivided into 17 municipalities and one city, Tarlac City, which is the provincial capital.
Gapan, officially the City of Gapan, is a 4th class component city in the province of Nueva Ecija, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 122,968 people.
Mabalacat, officially Mabalacat City, is a 3rd class component city in the province of Pampanga, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 293,244 people.
San Fernando, officially the City of San Fernando, is a 1st class component city and capital of the province of Pampanga, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 354,666 people.
Minalin, officially the Municipality of Minalin, is a 4th class municipality in the province of Pampanga, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 48,380 people.
San Simon, officially the Municipality of San Simon, is a 3rd class municipality in the province of Pampanga, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 59,182 people.
Sasmuan, officially the Municipality of Sasmuan, formerly known by its Spanish name Sexmoán, is a 4th class municipality in the province of Pampanga, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 29,076 people.
Santo Tomas, officially the Municipality of Santo Tomas, is a 4th class municipality in the province of Pampanga, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 42,846 people.
Anao, officially the Municipality of Anao, is a 5th class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 12,208 people.
Capas, officially the Municipality of Capas, is a 1st class municipality in the province of Tarlac, Philippines, and one of the richest towns in the province. The town also consists of numerous subdivisions and exclusive villages.
Concepcion, officially the Municipality of Concepcion, is a 1st class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 169,953 people.
Gerona, officially the Municipality of Gerona, is a 1st class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 94,485 people.
La Paz, officially the Municipality of La Paz, is a 2nd class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 68,952 people.
Mayantoc, officially the Municipality of Mayantoc, is a 3rd class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 32,597 people.
Ramos, officially the Municipality of Ramos, is a 5th class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 22,879 people.
San Clemente, officially the Municipality of San Clemente, is a 5th class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 13,181 people.
San Manuel, officially the Municipality of San Manuel, is a municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 28,387 people.
Santa Ignacia, officially the Municipality of Santa Ignacia, is a 2nd class municipality in the province of Tarlac, Philippines. Santa Ignacia has a total land area of 14,607 hectares. According to the 2020 census, it has a population of 51,626 people.
Tarlac City, ing opisyal a Syudad na ning Tarlac, ing 1st class sangkap na lungsud at capital na ning probinsya ning Tarlac, Philippines. Base king 2020 a census, atin ya ining populasyun na 385,398 people.
Victoria, officially the Municipality of Victoria, is a 2nd class municipality in the province of Tarlac, Philippines. According to the 2020 census, it has a population of 69,370 people.
{{cite encyclopedia}}
: CS1 maint: numeric names: authors list (link){{cite encyclopedia}}
: CS1 maint: numeric names: authors list (link){{cite encyclopedia}}
: CS1 maint: numeric names: authors list (link){{cite encyclopedia}}
: CS1 maint: numeric names: authors list (link){{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (link)