108 names of Shiva

Last updated

In Hindu mythology, the God Shiva has 108 names. The following is a list of the names.

Contents

List of names

क्रमांकNames (संस्कृत)मन्त्र (देवनागरी)Mantra (IAST)Meaning / भावार्थ
1शिवॐ शिवाय नमः।Om Shivāya Namaḥजो अत्यन्त मङ्गलकर हैं
2महेश्वरॐ महेश्वराय नमः।Om Maheśvarāya Namaḥजो देवों के देव हैं
3शम्भुॐ शम्भवे नमः।Om Śambhave Namaḥजो सुख-सम्पत्ति प्रदान करने वाले हैं
4पिनाकीॐ पिनाकिने नमः।Om Pinākine Namaḥजो पिनाक नामक धनुष धारण करने वाले हैं
5शशिशेखरॐ शशिशेखराय नमः।Om Śaśiśekharāya Namaḥजो शीश पर चन्द्रमा धारण करने वाले हैं
6वामदेवॐ वामदेवाय नमः।Om Vāmadevāya Namaḥजो समस्त प्रकार से शुभ एवं सुन्दर हैं
7विरूपाक्षॐ विरूपाक्षाय नमः।Om Virūpākṣāya Namaḥजिनके माथे पर विलक्षण नेत्र है
8कपर्दीॐ कपर्दिने नमः।Om Kapardine Namaḥजो जटा धारण करने वाले हैं
9नीललोहितॐ नीललोहिताय नमः।Om Nīlalohitāya Namaḥजो नीले तथा लाल वर्ण वाले हैं
10शङ्करॐ शङ्कराय नमः।Om Śaṅkarāya Namaḥजो सुख-सम्पदा प्रदान करने वाले हैं
11शूलपाणीॐ शूलपाणिने नमः।Om Śūlapaṇine Namaḥजो त्रिशूल धारण करने वाले हैं
12खट्वाङ्गीॐ खट्वाङ्गिने नमः।Om Khaṭvāṅgine Namaḥजो खट्वाङ्ग नामक आयुध धारण करने वाले हैं
13विष्णुवल्लभॐ विष्णुवल्लभाय नमः।Om Viṣṇuvallabhāya Namaḥजो भगवान विष्णु को अतिप्रिय हैं
14शिपिविष्टॐ शिपिविष्टाय नमः।Om Śipiviṣṭhāya Namaḥजो अपने स्वरूप से विशिष्ट किरणें उत्सर्जित करते हैं
15अम्बिकानाथॐ अम्बिकानाथाय नमः।Om Ambikānāthāya Namaḥजो देवी अम्बिका अर्थात् पार्वती के पति हैं
16श्रीकण्ठॐ श्रीकण्ठाय नमः।Om Śrīkaṇṭhāya Namaḥजो सुन्दर कण्ठ वाले हैं
17भक्तवत्सलॐ भक्तवत्सलाय नमः।Om Bhaktavatsalāya Namaḥजो अपने भक्तों से अगाध प्रेम करने वाले हैं
18भवॐ भवाय नमः।Om Bhavāya Namaḥजो स्वयं सृष्टि के रूप में प्रकट होने वाले हैं
19शर्वॐ शर्वाय नमः।Om Śarvāya Namaḥजो समस्त कष्टों एवं पापों को नष्ट करने वाले हैं
20त्रिलोकेशॐ त्रिलोकेशाय नमः।Om Trilokeśāya Namaḥजो तीनों लोकों के स्वामी हैं
21शितिकण्ठॐ शितिकण्ठाय नमः।Om Śitikhaṇṭhāya Namaḥजो श्वेत कण्ठ वाले हैं
22शिवाप्रियॐ शिवाप्रियाय नमः।Om Śivāpriyāya Namaḥजो देवी पार्वती को अत्यन्त प्रिय हैं
23उग्रॐ उग्राय नमः।Om Ugrāya Namaḥजो अत्यन्त उग्र प्रकृति वाले हैं
24कापालीॐ कपालिने नमः।Om Kāpāline Namaḥजो गले में कपाल की माला धारण करने वाले हैं
25कामारिॐ कामारये नमः।Om Kāmāraye Namaḥजो कामदेव के परम शत्रु हैं
26अन्धकासुरसूदनॐ अन्धकासुरसूदनाय नमः।Om Andhakāsurasūdanāya Namaḥजो अन्धकासुर का वध करने वाले हैं
27गङ्गाधरॐ गङ्गाधराय नमः।Om Gaṅgādharāya Namaḥजो जटाओं में देवी गङ्गा को धारण करने वाले हैं
28ललाटाक्षॐ ललाटाक्षाय नमः।Om Lalāṭākṣāya Namaḥजो अपने ललाट पर नेत्र धारण करते हैं
29कालकालॐ कालकालाय नमः।Om Kālākālāya Namaḥजो काल अर्थात् यम के भी काल हैं
30कृपानिधिॐ कृपानिधये नमः।Om Kṛpānidhaye Namaḥजो कृपा के सागर हैं
31भीमॐ भीमाय नमः।Om Bhīmāya Namaḥजो भीम के समान बलवान हैं
32परशुहस्तॐ परशुहस्ताय नमः।Om Paraśuhastāya Namaḥजो परशु अर्थात् फरसा नामक अस्त्र धारण करने वाले हैं
33मृगपाणिॐ मृगपाणये नमः।Om Mṛgapāṇaye Namaḥजो भक्तों के मनरूपी मृग को धारण करने वाले हैं
34जटाधरॐ जटाधराय नमः।Om Jaṭādharāya Namaḥजो जटा धारण करने वाले हैं
35कैलासवासीॐ कैलासवासिने नमः।Om Kailāsavāsine Namaḥजो कैलाश पर्वत पर निवास करने वाले हैं
36कवचीॐ कवचिने नमः।Om Kavachine Namaḥजो कवच धारण करने वाले हैं
37कठोरॐ कठोराय नमः।Om Kaṭhorāya Namaḥजो अत्यन्त सुदृढ़ एवं अति बलशाली हैं
38त्रिपुरान्तकॐ त्रिपुरान्तकाय नमः।Om Tripurāntakāya Namaḥजो त्रिपुरासुर का अन्त करने वाले हैं
39वृषाङ्कॐ वृषाङ्काय नमः।Om Vṛṣāṅkāya Namaḥजिनके ध्वज पर नन्दी का चिन्ह अङ्कित है
40वृषभारूढॐ वृषभारूढाय नमः।Om Vṛṣabhārūḍhāya Namaḥजो नन्दी पर सवार हैं
41भस्मोद्धूलितविग्रहॐ भस्मोद्धूलितविग्रहाय नमः।Om Bhasmoddhūlitavigrahāya Namaḥजो सम्पूर्ण शरीर पर भस्म धारण करने वाले हैं
42सामप्रियॐ सामप्रियाय नमः।Om Sāmapriyāya Namaḥजिन्हें सामवेद अत्यन्त प्रिय है
43स्वरमयॐ स्वरमयाय नमः।Om Svaramayāya Namaḥजो सातों स्वरों में निवास करने वाले हैं
44त्रयीमूर्तिॐ त्रयीमूर्तये नमः।Om Trayīmūrtaye Namaḥजो ऋग्वेद, यजुर्वेद एवं सामवेद के रूप में स्थित हैं
45अनीश्वरॐ अनीश्वराय नमः।Om Anīśvarāya Namaḥजो स्वयं ही सबके स्वामी हैं
46सर्वज्ञॐ सर्वज्ञाय नमः।Om Sarvajñāya Namaḥजो सर्वज्ञ हैं
47परमात्माॐ परमात्मने नमः।Om Paramātmané Namaḥजो परम पिता परमेश्वर हैं
48सोमसूर्याग्निलोचनॐ सोमसूर्याग्निलोचनाय नमः।Om Somasūryāgnilocanāya Namaḥजो चन्द्र, सूर्य एवं अग्नि को अपने तीन नेत्रों के रूप में धारण करने वाले हैं
49हविस्ॐ हविषे नमः।Om Haviṣe Namaḥजो हवि अर्थात् आहुति के साक्षात् स्वरूप हैं
50यज्ञमयॐ यज्ञमयाय नमः।Om Yajñamayāya Namaḥजो स्वयं यज्ञ स्वरूप हैं
51सोमॐ सोमाय नमः।Om Somāya Namaḥजो चन्द्रमा के समान शीतल एवं निर्मल हैं
52पञ्चवक्त्रॐ पञ्चवक्त्राय नमः।Om Pañcavaktrāya Namaḥजो पाँच मुख वाले हैं
53सदाशिवॐ सदाशिवाय नमः।Om Sadāśivāya Namaḥजो सदैव शुभ हैं
54विश्वेश्वरॐ विश्वेश्वराय नमः।Om Viśveśvarāya Namaḥजो सम्पूर्ण सृष्टि के स्वामी हैं
55वीरभद्रॐ वीरभद्राय नमः।Om Vīrabhadrāya Namaḥजो अत्यन्त उग्र स्वभाव वाले हैं
56गणनाथॐ गणनाथाय नमः।Om Gaṇanāthāya Namaḥजो समस्त गणों के स्वामी हैं
57प्रजापतिॐ प्रजापतये नमः।Om Prajāpataye Namaḥजो समस्त प्राणियों के स्वामी हैं
58हिरण्यरेताॐ हिरण्यरेतसे नमः।Om Hiraṇyaretase Namaḥजो सहस्र सूर्यों के समान तेज धारण करने वाले हैं
59दुर्धर्षॐ दुर्धर्षाय नमः।Om Durdharṣāya Namaḥजिन्हें पराजित नहीं किया जा सकता
60गिरीशॐ गिरीशाय नमः।Om Giriśāya Namaḥजो पर्वतों के स्वामी हैं
61गिरिशॐ गिरिशाय नमः।Om Giriśāya Namaḥजो कैलाश पर्वत पर शयन करने वाले हैं
62अनघॐ अनघाय नमः।Om Anaghāya Namaḥजो पापों से रहित हैं
63भुजङ्गभूषणॐ भुजङ्गभूषणाय नमः।Om Bhujangabhūṣaṇāya Namaḥजो सर्पों को आभूषण के रूप में धारण करने वाले हैं
64भर्गॐ भर्गाय नमः।Om Bhargāya Namaḥजो समस्त पापों को नष्ट करने वाले हैं
65गिरिधन्वाॐ गिरिधन्विने नमः।Om Giridhanviné Namaḥजो मेरु पर्वत को अपने धनुष के रूप में धारण करने वाले हैं
66गिरिप्रियॐ गिरिप्रियाय नमः।Om Giripriyāya Namaḥजिन्हें पर्वत अति प्रिय हैं
67कृत्तिवासाॐ कृत्तिवाससे नमः।Om Kṛttivāsse Namaḥजो गजचर्म धारण करने वाले हैं
68पुरारातिॐ पुरारातये नमः।Om Purārātaye Namaḥजो त्रिपुरासुर एवं उसके तीनों लोकों का संहार करने वाले हैं
69भगवान्ॐ भगवते नमः।Om Bhagavate Namaḥजो परम पिता परमेश्वर हैं
70प्रमथाधिपॐ प्रमथाधिपाय नमः।Om Pramathādhipāya Namaḥजो प्रमथगणों अर्थात् शिवगणों के अधिपति हैं
71मृत्युञ्जयॐ मृत्युञ्जयाय नमः।Om Mṛtyuñjayāya Namaḥजो मृत्यु पर विजय प्राप्त करने वाले हैं
72सूक्ष्मतनुॐ सूक्ष्मतनवे नमः।Om Sūkṣmatanave Namaḥजो सूक्ष्म देह धारण करने वाले हैं
73जगद्व्यापीॐ जगद्व्यापिने नमः।Om Jagadvyāpine Namaḥजो सम्पूर्ण सृष्टि में विद्यमान रहने वाले हैं
74जगद्गुरुॐ जगद्गुरवे नमः।Om Jagadgurave Namaḥजो समस्त लोकों के गुरु हैं
75व्योमकेशॐ व्योमकेशाय नमः।Om Vyomakeśāya Namaḥजिनके केश सम्पूर्ण आकाश में व्याप्त हैं
76महासेनजनकॐ महासेनजनकाय नमः।Om Mahāsenajanakāya Namaḥजो भगवान कार्तिकेय के पिता हैं
77चारुविक्रमॐ चारुविक्रमाय नमः।Om Cāruvikramāya Namaḥजो सौन्दर्य को जीतने वाले हैं
78रुद्रॐ रुद्राय नमः।Om Rudrāya Namaḥजो भयंकर स्वरूप वाले हैं
79भूतपतिॐ भूतपतये नमः।Om Bhūtapатaye Namaḥजो भूतप्रेत एवं पञ्च महाभूतों के स्वामी हैं
80स्थाणुॐ स्थाणवे नमः।Om Sthāṇave Namaḥजो अचल और शाश्वत प्रभु हैं
81अहिर्बुध्न्यॐ अहिर्बुध्न्याय नमः।Om Ahirbudhnyāya Namaḥजो कुण्डलिनी धारण करने वाले हैं
82दिगम्बरॐ दिगम्बराय नमः।Om Digambarāya Namaḥजो दिशाओं को वस्त्र के रूप में धारण करने वाले हैं
83अष्टमूर्तिॐ अष्टमूर्तये नमः।Om Aṣṭamūrtaye Namaḥजो आठ रूपों वाले हैं
84अनेकात्माॐ अनेकात्मने नमः।Om Anekātmané Namaḥजो अनेक रूप धारण करने वाले हैं
85सात्त्विकॐ सात्त्विकाय नमः।Om Sāttvikāya Namaḥजो परम सात्विक हैं
86शुद्धविग्रहॐ शुद्धविग्रहाय नमः।Om Śuddhavigrahāya Namaḥजो पूर्ण रूप से शुद्ध एवं निर्मल हैं
87शाश्वतॐ शाश्वताय नमः।Om Śāśvatāya Namaḥजो अनन्त एवं अविनाशी हैं
88खण्डपरशुॐ खण्डपरशवे नमः।Om Khaṇḍaparśave Namaḥजो खण्डित परशु धारण करने वाले हैं
89अजॐ अजाय नमः।Om Ajāya Namaḥजो अजन्मा अर्थात् शाश्वत हैं
90पाशविमोचकॐ पाशविमोचकाय नमः।Om Pāśavimochakāya Namaḥजो समस्त सांसरिक बन्धनों से मुक्त करने वाले हैं
91मृडॐ मृडाय नमः।Om Mṛḍāya Namaḥजो सुख प्रदान करने वाले हैं
92पशुपतिॐ पशुपतये नमः।Om Paśupataye Namaḥजो समस्त जीवों के स्वामी हैं
93अग्निहोत्रॐ अग्निहोत्राय नमः।Om Agnihotráya Namaḥजो अग्निहोत्र यज्ञ रूप हैं
94शिवशक्तिॐ शिवशक्तये नमः।Om Śivaśaktaye Namaḥजो शिव और शक्ति के संयोग रूप हैं
95भस्मेश्वरॐ भस्मेश्वराय नमः।Om Bhasmeśvarāya Namaḥजो भस्म रूप धारण करने वाले हैं
96शिरोमणिॐ शिरोमणये नमः।Om Śiromaṇaye Namaḥजो प्रमुख एवं श्रेष्ठ हैं
97क्षिप्रदर्शीॐ क्षिप्रदर्शिने नमः।Om Kṣipradarśine Namaḥजो शीघ्र दर्शन देने वाले हैं
98व्यालॐ व्यालाय नमः।Om Vyālāya Namaḥजो सर्प रूप धारण करने वाले हैं
99धूम्रॐ धूम्राय नमः।Om Dhūmrāya Namaḥजो धूम्र वेश में हैं
100भुवनेश्वरॐ भुवनेश्वराय नमः।Om Bhuvaneśvarāya Namaḥजो सम्पूर्ण ब्रह्माण्ड के स्वामी हैं
101त्रिनेत्रॐ त्रिनेत्राय नमः।Om Trinetraje Namaḥजो तीन नेत्रों वाले हैं
102नटराजॐ नटराजाय नमः।Om Naṭarājāya Namaḥजो नृत्य के स्वामी हैं
103भैरवॐ भैरवाय नमः।Om Bhairavāya Namaḥजो उग्र भैरव रूप वाले हैं
104शूलिनीॐ शूलिन्याय नमः।Om Śūlinyāya Namaḥजो शूल धारण करने वाले हैं
105वज्रदंष्ट्रॐ वज्रदंष्ट्राय नमः।Om Vajradaṁṣṭrāya Namaḥजो वज्र दाँत वाले हैं
106विश्वनाथॐ विश्वनाथाय नमः।Om Viśvanāthāya Namaḥजो सम्पूर्ण लोकों के स्वामी हैं
107रुद्रनाथॐ रुद्रनाथाय नमः।Om Rudranāthāya Namaḥजो रुद्र के प्रधान हैं
108शिवायॐ शिवाय नमः।Om Shivāya Namaḥपरम शिव स्वरूप

[1] [2] [3] [4] [5]

References

  1. LLP, Adarsh Mobile Applications. "108 Names of Lord Shiva | Ashtottara Shatanamavali of Lord Shiva". Drikpanchang. Retrieved 2025-10-20.
  2. "108 Names of Lord Shiva: Chant these names on Maha Shivratri for prosperity". The Times of India. 2024-03-04. ISSN   0971-8257 . Retrieved 2025-10-20.
  3. "On Maha Shivratri, A Look At 108 Names Of Lord Shiva And Their Meanings". NDTV.com. Archived from the original on 2020-11-09. Retrieved 2025-10-20.
  4. Temples, Trip To. "108 Names of Lord Shiva With Their Meanings in English & Hindi". Trip To Temples. Retrieved 2025-10-20.
  5. "भगवान शिव के इन 108 नाम का जाप मिलेगा मनवांछित फल". punjabkesari. 2018-02-13. Retrieved 2025-10-20.