| Danao | |
|---|---|
| Geographic distribution | Mindanao, Malaysia (Sabah) |
| Ethnicity | Maguindanaon, Maranao and Iranun |
| Linguistic classification | Austronesian |
| Proto-language | Proto-Danao |
| Language codes | |
| Glottolog | dana1253 |
| Geographic extent of Danao languages based on Ethnologue maps | |
The Danao languages are a group of Austronesian languages spoken in the Philippines. They are the Maguindanaon and Maranao, each with approximately a million speakers; and Iranun with approximately 250,000 speakers.
| Numeral | Maguindanaon | Iranun | Maranao |
|---|---|---|---|
| 1 | isa | isa | isa |
| 2 | dua | duwa | dowa |
| 3 | telu | telu | telo |
| 4 | pat | pat | pat |
| 5 | lima | lima | lima |
| 6 | nem | nem | nem |
| 7 | pitu | pitu | pito |
| 8 | walu | walu | walo |
| 9 | siaw | siyaw | siyao |
| 10 | sapulu | sapulo | sapolo |
Maguindanaon:
Langun nu manusiana pimbataa maradikaendu ebpantag-pantagsa maltabat endu hak. Naenggiansilansa akal endu hatiendu wagib a enggalbekkanu isa-isa sa lekanilansa niyawa nu kabpagalia.
Maranao:
Langon a tawna inimbawataa ndudon so kapaarago ndatadatarsa bantogan ago kabnar. Bigansiransa kabnar ago gagawna aya patot a di kapakasusurotao omani isako kapakiphapagariya.
Iranun:
Langowan a manosiyana inimbawatana m'r'png r'p'ngko maratabat ago kabenar. Siranna bigansa lawod a paro ago g'da g'da ago rakhsnisisita a inggolalano pithanggisaanso tanto a antap o kaoyag oyag.
English:
All human beingsare bornfreeand equalin dignity and rights. Theyare endowedwith reason and conscienceand should acttowards one anotherin a spirit of brotherhood.
| Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|
| Pemasasu babaysa seda. | Pephamasaso babaysa seda. | The womanis buyingfish. |
| Pemasasi Rocayasa seda. | Pephamasasi Rocayasa seda. | Rocayais buyingfish. |
| Pemasasila Teardesa seda. | Pephamasasiki Teardesa seda. | Tearde and friendsare buyingfish. |
| Pemasaakusa seda. | Pephamasaakosa seda. | Iam buyingfish. |
| Pemasakasa seda. | Pephamasakasa seda. | Youare buyingfish. |
| Pemasasekaninsa seda. | Pephamasasekaniyansa seda. | He/sheis buyingfish. |
| Pemasatasa seda. | Pephamasatasa seda. | You and Iare buyingfish. |
| Pemasatanusa seda. | Pephamasatanosa seda. | We (all of us)are buyingfish. |
| Pemasakamisa seda. | Pephamasakamisa seda. | We (excl. you)are buyingfish. |
| Pemasakanusa seda. | Pephamasakanosa seda. | We (incl. you)are buyingfish. |
| Pemasasilansa seda. | Pephamasasiransa seda. | Theyare buyingfish. |
| Pemasainiasa seda. | Pephamasaayasa seda. | This guyare buyingfish. |
| Pemasai nansa seda. | Pephamasanansa seda. | That guy near youis buyingfish. |
| Pemasaintusa seda. | Pephamasaotosa seda. | That guy over thereis buyingfish. |
| Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|
| Mapulu i alaganu banggalanu guru. | Mala i argaso bangkalao maistra. | The teacher'sclothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalani Akmad. | Mala i argaso bangkalai Akmad. | Akmad'sclothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalanila Akmad. | Mala i argaso bangkalai kisi Akmad. | Akmad and co.'sclothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalaku. | Mala i argaso bangkalaaken. | Myclothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalanengka. | Mala i argaso bangkalaaka. | Yourclothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalanin. | Mala i argaso bangkalaiyan. | His/herclothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalata. | Mala i argaso bangkalata. | Our (you and me)clothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalatanu. | Mala i argaso bangkalatano. | Our (all of us)clothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalanami. | Mala i argaso bangkalaami. | Our (excl. you)clothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalatanu. | Mala i argaso bangkalaiyo. | Our (incl. you)clothesare expensive. |
| Mapulu i alaganu banggalanilan. | Mala i argaso bangkalairan. | Theirclothesare expensive. |
| Iniaa banggalana mapulu i alaga. | Mala i argaa bangkalaini. | Thisclothingis expensive. |
| Nana banggalana mapulu i alaga. | Mala i argaa bangkalaa nan. | That (with you)clothingis expensive. |
| Tua banggalana mapulu i alaga. | Mala i argaa bangkalaoto. | That (over there)clothingis expensive. |
| Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|
| Minangaysu penginginsedasa guru. | Somiyongso panginginsedasa maistra. | The fishermanwentto the teacher. |
| Minangaysu penginginsedakani Akmad. | Somiyongso panginginsedaki Akmad. | The fishermanwentto Akmad. |
| Minangaysu penginginsedakanila Akmad. | Somiyongso panginginsedasa kisi Akmad. | The fishermanwentto Akmad and family/friends. |
| Minangaysu penginginsedasa laki. | Somiyongso panginginsedasii raken. | The fishermanwentto me. |
| Minangaysu penginginsedasa leka. | Somiyongso panginginsedasa reka. | The fishermanwentto you. |
| Minangaysu penginginsedasa lekanin. | Somiyongso panginginsedasa rekaniyan. | The fishermanwentto him/her. |
| Minangaysu penginginsedasa lekitanu. | Somiyongso panginginsedasii rektano. | The fishermanwentto us. |
| Minangaysu penginginsedasa lekami. | Somiyongso panginginsedasii rekami. | The fishermanwentto ours. |
| Minangaysu penginginsedasa lekanu. | Somiyongso panginginsedasa rekiyo. | The fishermanwentto yours. |
| Mnangaysu penginginsedasa lekanilan. | Somiyongso panginginsedasa rekiran. | The fishermanwentto their house. |
| Minangaysu penginginsedasia. | Somiyongso panginginsedasaya. | The fishermanwenthere. |
| Minangaysu penginginsedasan. | Somiyongso panginginsedasan. | The fishermanwentthere (near you). |
| Minangaysu penginginsedalu. | Somiyongso panginginsedaroo. | The fishermanwentthere (far away). |
| Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|
| Kanui kinaumanengkasa Kutawatu? | Andai kiyapakaomangkasa Cotabato? | When didyouarrivein Cotabato? |
| KanuIsnin. | IsakoIsnin. | LastMonday. |
| KanuSalasa. | IsakoSalasa. | LastTuesday. |
| KanuArba. | IsakoArbaa. | LastWednesday. |
| KanuKamis. | IsakoKamis. | LastThursday. |
| KanuGiamat. | IsakoDiyamaat. | LastFriday. |
| KanuSaptu. | IsakoSapto. | LastSaturday. |
| KanuAkad. | IsakoAkad. | LastSunday. |
| Ngin a kutikai kinangaynengkasa sinian? | Antonaa orasi kiyasongkasa sine? | What timedid yougoto the movies? |
| Mangatenga na kaisa sa malulem. | Mangaala una i midiya . | Aroundone thirty. |
| Kanui kambalingannengkasa Amerika? | Andai kambalingkasa Amerika? | When willyoureturnto Americabe? |
| Kanui kinambalingannengkasa Amerikaebpun sa Saudi? | Andai kiyabalingkasa Amerikapoon sa Saudi? | When didyoureturnto Americaifrom Saudi? |
| Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|
| sa puluna dulang | sa liwawawa lamisan | on topof the table |
| sa didalemna dulang | sa dilalema lamisan | beneathof the table |
| sa ligidna dulang | sa kilida lamisan | to the sideof the table |
| sa puluna dulang | sa poroa lamisan | on the cornerof the table |
| sa biwangna dulang | sa diwanga lamisan | to the leftof the table |
| sa kawananna dulang | sa kawanana lamisan | to the rightof the table |
| sa ludepna Masgit | sa soleda Masgit | insideof the Mosque |
| sa liyuna Masgit | sa liyoa Masgit | outsideof the Mosque |
| sa unanna Masgit | sa una-ana Masgit | just pastthe Mosque |
| sa taligkudanna Masgit | sa talikudana Masgit | behindof the Mosque |
| sa pantagna Masgit | sa pantaga Masgit | in frontof the Mosque |
| Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|
| Embalingansilansaguna. | Mbalingsiranimanto. | Theyare going homenow. |
| Peginumsilanuman gai. | Phaginomsiranoman gawii. | Theydrinkevery day. |
| Midtalusilankagai. | Mitharosirankagai. | Theyspokeyesterday. |
| Pelakawsilanamag. | Pelalakawsiranroo mapita. | Theywill walktomorrow. |
| Minangaysilanden lu. | Miyakasongsiranroo den. | Theyhave gonethere already. |
| Nailaykuden.su tudtul. | Miyakailayakoden.sa totul. | Iwas able to seethe report. |
| Nakailayakusa pilaksa lalan. | Miyakailayakosa piraksa lalan. | Ihappened to seesome moneyon the road. |
| Makapangagipansilan. | Makapengadipensiran. | Theycan still study. |
| Edtalukanusan. | Peterokanopasin. | Pleasespeak, (you guys). |
| Type | Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|---|
| Present / Progressive | Penggalebekkauman gai? | Penggalebekkaoman gawii? | Do you workevery day? |
| Di! | Di! | No, I don't! | |
| Past | Midtalukakagina? | Mitharokakagiya? | Did you speaka while ago? |
| Da! | Da! | No, I didn't! | |
| Future | Pedtawagkaamay? | Phatawagkaroo imanto? | Will you calllater on? |
| Di! | Di! | No, I won't! | |
| Possessions | Adenkalumanengka? | Adena karomangka? | Do you havea wife? |
| Da! | Da! | No, I don't have! | |
| Qualities | Wakilka? | Abogadoka? | Are you a lawyer? |
| Di! | Di! | No, I'm not! |
| Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|
| Pinamasakusu manga seda. | Piyamasaakenso manga seda. | Iam buyingfish. |
| Mapiaakamalsi Akmad. | Mapiyaamayorsi Akmad. | Akmad is a goodmayor. |
| Adenguruku. | Aden agoroaken. | Ihavea teacher. |
| Dapilakku. | Da akwartaaken. | Idon't havemoney. |
| Tense | Maguindanaon | Maranao | English |
|---|---|---|---|
| Present | Pemasankusu kitab. | Pemasaankoso libro. | Iam buyingbook. |
| Past | Pibpasakusu walay. | Pipesakoso walay. | Isoldthe house. |
| Present | Pemasankusu kitab. | Pemasaanakenso libro. | Iam buyingbook. |
| Past | Pinamasakusu kamais. | Piyamasaakenso kamays. | Iboughtthe corn. |
| Future (-en) | Pagyawenkuinia. | Barbikiungiya i. | Iwill barbecuethis. |
| Future (-en) | Ilingankuinia. | Kupiyaangiya i. | Iwill copythis. |
| Future (i-) | Ipelebengkui nan. | Ipelebengakenanan. | Iwill saythat. |
| Future (i-) | Enggaykui nan. | Imbegayakenanan. | Iwill givethat. |
| Future (-an) | Pedtalabukankui nan. | Pembisitaanakenanan. | Iwill visitthat. |
| Future (-an) | Bayadankui nan. | Bayadanakenanan. | Iwill paythat. |
| Command (-a) | Pagedaikainia. | Pagedangkaini. | Ridethis. |
| Command (-an) | Sigupikai nan. | Sigopanangkanan. | Smokethat. |
| Command (-i) | Anikai nan. | Galidingkanan. | Harvestthat. |